بررسی ضمایر شأن و قصه در قرآن کریم

Authors

  • محمدعلی سلمانی مروست دانشگاه یزد
Abstract:

چکیده: شأن و قصه، ضمیر مفرد غایبی است که به­وسیله­ی جمله­ی بعد از خود تفسیر می­شود. این ضمیر، گاه به­صورت منفصل مرفوع، گاه متصل منصوب و گاه به­صورت مقدر می­آید. ضمیر شأن را با عبارت «شأن یا امر چنین است» و ضمیر قصه را نیز با عبارت «قصه و داستان چنین است» تعبیر می­کنند. این ضمیر را ضمیر حدیث، ضمیر مجهول و... نیز نامیده­اند. در قرآن در موارد متعددی از این ساختار استفاده شده است و بیشتر برای بزرگداشت امری به­کار رفته است که در مورد آن سخن گفته می­شود. تاکنون، تحقیقی در مورد ضمیر شأن و موارد آن در قرآن به شکل خاص، صورت نگرفته است و آنچه در این خصوص بیان شده در تفاسیر و منابع اعراب­القرآن و منابع نحوی پراکنده است. هدف این مقاله، تبیین مواردی است که در قرآن، ضمیر شأن یا قصه انگاشته شده و بیان و بررسی آرای دانشمندان اسلامی در این خصوص، نتیجه­گیری و همچنین تبیین موضوعاتی است که برای بیان آن در قرآن از ضمیر شأن و قصه استفاده شده است. براساس این تحقیق، مواردی که در قرآن، ضمیر شأن یا قصه انگاشته شده حدود 52 مورد است که دانشمندان اسلامی درباره­ی 28 ضمیر، اتفاق نظر و 24 مورد دیگر، اختلاف داشته­اند. همین اختلاف­ها ضروری می­نماید تا موضوع، به­صورت مجزا بررسی شده و گامی دیگر در جهت شناخت رموز ادبی این کتاب آسمانی برداشته شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی ضمیر شأن و قصه و موارد آن در قران کریم

ضمیر شأن و قصّه ضمیر مفرد غایبی است که به قصد تأکید و مهم جلوه دادن امری در ابتدای جمله بیان شده سپس به وسیله جمله خبری که بعد از آن قرار می گیرد تفسیر می شود این ضمیر از آن جهت که چیزی به آن عطف نمی شود ومورد تأکید قرار نمی گیرد و مبدل منه واقع نمی شود و همچنین از وجوه دیگری باسایر ضمایر تفاوت دارد. دانشمندان آن را با نامهای متفاوتی مثل ضمیر شأن،ضمیر أمر،ضمیر حدیث، ضمیر مجهول،هاءالعماد و ضمیر ق...

15 صفحه اول

شیوه قصه گویی قرآن کریم

رساله حاضر در چهار بخش نوشته شده است. بخش اول: کلیات بررسی "واژگان کلیدی"، پیشینه قصه در فرهنگهای جوامع بشری، دین یهود و مسیح و عوامل توجه قرآن به قصه، این واقعیت را آشکار میکند که قصه از دیدگاه تمدنهای بشری، دین یهود، میسح و قرآن از جایگاه ویژه و مهمی برخوردار است. بخش دوم: شیوه قصه گویی قرآن، دو ویژگی صوری و محتوایی قصه های قرآن بیانگر شیوه قصه گویی قرآن کریم است. بخش سوم: مقایسه شیوه قصه گوی...

15 صفحه اول

مکالمه متن با مخاطب در قرآن کریم بر بنیاد نظریه‌ی مکالمه‌گرایی باختین (بررسی موردی قصه خلقت آدم در قرآن مجید)

منطق مکالمه، نظریه محوری میخائیل باختین است که در سه ساحت در متن قابل تحقق است. یکی از این ساحت‌ها مکالمه متن با مخاطب است. در این مقاله ضمن توضیح مختصر نظریه مکالمه‌گرایی و مفهوم چندآوایی، به مکالمه متن با مخاطب پرداخته می­شود. هر متنی پیش از خلق مخاطبانی مفروض و پس از خلق مخاطبانی در سطوح مختلف دارد. مخاطبان متن گروهی هستند از مخاطب مستقیم مؤلف تا هر خواننده­ای که متن را می­خواند. این ویژگی د...

full text

بررسی چرائی مرجعیت خداوند در ضمایر «متکلم مع الغیر» قرآن

در قرآن کریم خداوند متعال در استناددهی به خود گاه با لفظ مفرد متکلم وحده و گاه با لفظ جمع متکلم مع الغیر یاد می‌کند؛ درباره متکلم وحده جای هیچ شک و تردیدی نیست؛ اما در استناددهی ضمایر متکلم مع الغیر به خداوند پرسش اساسی درباره چگونگی انطباق لفظ جمع با وحدانیت باری تعالی است. در این باره دانشمندان بلاغت و تفسیر اقوال متعددی را بیان داشته‌اند. جستار پیش رو با رویکردی ادبی- تفسیری، با تکیه بر اقوا...

full text

بررسی چرائی مرجعیت خداوند در ضمایر «متکلم مع الغیر» قرآن

در قرآن کریم خداوند متعال در استناددهی به خود گاه با لفظ مفرد متکلم وحده و گاه با لفظ جمع متکلم مع الغیر یاد می‌کند؛ درباره متکلم وحده جای هیچ شک و تردیدی نیست؛ اما در استناددهی ضمایر متکلم مع الغیر به خداوند پرسش اساسی درباره چگونگی انطباق لفظ جمع با وحدانیت باری تعالی است. در این باره دانشمندان بلاغت و تفسیر اقوال متعددی را بیان داشته‌اند. جستار پیش رو با رویکردی ادبی- تفسیری، با تکیه بر اقوا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 29

pages  125- 148

publication date 2014-03-03

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023